Geçtiğimiz ay gelen iki haberle gözler tekrar Türkiye’nin üzerine çevrildi. Bildirilen her iki gelişme de, yeni oluşmakta olan genç Türk şirketleri piyasasındaki değişimi yansıtıyor; artık e-ticaret alanının ötesini hedefleyen geçen girişimciler, yeni yatırımcılarla hızlandırma programlarının ilgisini çekiyor.
İlk olarak Berlin merkezli risk sermayesi grubu Earlybird Venture Capital, Türkiye ile Orta ve Doğu Avrupa (CEE) ülkelerini hedef alan 130milyon Dolarlık bir fonu kullanıma sundu. Onun ardından, bir Pan-Avrupa hızlandırma kuruluşu olan Startupbootcamp, Türkiye’nin en büyük şehri olan İstanbul’da bir program oluşturacağını açıkladı. Her iki gelişme de yeni oluşmakta olan genç Türk şirketleri piyasasındaki değişimi yansıtıyor; hedef noktaları artık e-ticaret alanının ötesine geçen girişimciler, yeni yatırımcılarla hızlandırma programlarının ilgisini çekiyor.
Türkiye Avrupa ülkelerindeki on-line nüfus sıralamasında, Rusya, Almanya, İngiltere ve Fransa’dan sonra beşinci sırada yer alıyor. Ülke, Avrupa’daki Facebook kullanımı sıralamasında da İngiltere’nin hemen ardından ikinci konumda bulunuyor. Türkiye Reklam Ajansları Birliğinin verilerine göre Türkler internette İngiltere hariç diğer tüm Avrupa uluslarından daha fazla zaman geçiriyor. Ancak bu güne kadar Türkiye’ye yapılan yatırımlar büyük bir çoğunlukla e-ticaret alanında olmaktaydı. Güney Afrika merkezli çok uluslu medya şirketi Naspers, bir e-ticaret sitesi olan Markafoni.com’un çoğunluk hisselerini satın aldı. e-Bay, Gittigidiyor ile kendisine aynı pazarda yer kaptı; Amazon.com bir hediye ve çiçek satış sitesine ortak oldu; General Atlantic ise bir yemek siparişi sitesi olan Yemeksepeti’ne yatırım yaptı.
1997 yılında Earlybird’ün ilk kurucularından olan ve fonu yöneten Roland Manager, e-ticaretin fonlar açısından pek çekici olmayan bir alan olduğunu belirtirken, “ E-ticareti tamamen reddetmiyoruz, ama e-ticaret şirketleri için yüksek bir çıtamız var” diyor.
Boston Consulting Group tarafından Mart 2012’de yayınlanan bir rapora göre, on-line ticaret sektörünün 2016 yılına kadar 9 milyar dolara ulaşması beklense de, bu seviye tüm perakende satışların ancak % 1.1’ini oluşturuyor. Buna karşılık İngiltere’deki on-line satışların 2016 yılına kadar tüm perakende satışların %26’sına ulaşacağı ve toplam satış gelirlerinin 230 milyar Doları bulacağı öngörülüyor.
Earlybird fonlarının yaklaşık %60’ı dört büyük kurumsal yatırımcı tarafından karşılanıyor. Bu yatırımcıları, Avrupa Kalkınma Bankası, Avrupa Yatırım Fonu, Dünya Bankası’nın bir kuruluşu olan ve özellikle kalkınmakta olan ülkelerdeki özel sektörün gelişmesi için faaliyet gösteren IFC (Uluslararası Finans Kuruluşu) ve -iki ülke arasındaki tarihsel düşmanlık düşünüldüğünde çok şaşırtıcı olmasına rağmen- Yunanistan Merkez Bankası da dahil olmak üzere birçok özel ve resmi kurumun sağladığı fonlardan oluşan İstanbul Risk Sermayesi Girişimi oluşturuyor. .
Earlybird tüm risk sermayedarlarının aksine, bir bellek içi veri kılavuzu olan ve 2008 yılında bir açık kaynak projesi olarak başlayıp, daha sonra bir şirket haline gelen Hazelcast benzeri kuruluşlar bulmak istiyor. Hazelcast, Bain Capital’den 2,5 milyon Dolarlık yatırım sermayesi aldıktan sonra faaliyetlerini Palo Alto’ya kaydırırken, geliştirme merkezini Türkiye’de bırakmıştı.
Türkiye’nin büyümekte olan genç şirketler sektörü, Rusya’daki Yandex gibi başka oyuncuların da ilgisini çekiyor. Rusça konuşan ülkeler dışındaki ilk işletmesini 20011 yılında Türkiye’de oluşturan bu arama motoru kuruluşunun, halen genç bir Türk Taksi işletmesi olan BiTaksi ile görüşme halinde olduğu bildiriliyor. Yandex bu konuda bilgi vermese de, Yandex’in teknoloji direktörü Grigory Bakunov gönderdiği bir e-postada “ Türkiye’de teknoloji alanında faaliyet göstermek üzere yeni kurulmuş birçok harika şirket görüyoruz. Bunlardan bazılarıyla farklı şekillerde kurulabilecek potansiyel bir ortaklıkla ilgili görüşmeler yapmaktayız. Birçok Türk Üniversitesinin genç teknoloji mühendisleri ve yatırımcılar yetiştirmesi, bizlerde ülkedeki genç şirketler pazarının çok yakında bir patlama yaşayabileceği inancını doğuruyor. ” diyor.
Türkiye’nin en büyük girişim sermayesi fonlarından 212 Limited’in genel müdürü Ali Karabey, Earlibird’in piyasaya girmesinin kendileri için bir tehdit oluşturmadığını söylüyor.
"Bir süreden beri bir fon oluşturmaya çalışıyorlar. Bunu yapıyor olmaları bizim için gerçekten olumlu bir haber” diyor. “Bizim fon kaynağımızı oluşturmamızdan üç yıl sonra, başkalarının da bu pazarda bir ihtiyaç olduğunu görmesi gerçekten rahatlatıcı bir şey. Türkiye’de yeterli fon yok”.
Elde edilen veriler de bu durumu doğruluyor. Dow Jones VentureSource’un son 10 yıla ait verilerine dayanan bir araştırma, Türkiye’deki teknoloji ekosisteminin bir ortalaması alındığında, ülkeye Avrupa’nın geri kalanına göre kişi başına sadece 0,06 oranında girişim sermayesi girdiğini gösteriyor.
Karabey, "En büyük sorunlarımızdan biri ortak yatırımcılar bulabilmek. Şansımız yardım ederse, Earlibird bunlardan biri olabilir. EBRD dışında, konuya aktif ilgi gösteren bir tek oyuncu var, o da 3TS” diyor. 3TS Capital Partners, Orta ve Doğu Avrupa’da faaliyet gösteren bir özel sermaye ve risk sermayesi grubudur.
Türk parasının sürekli değer kaybetmesi, yatırımcıları rahatsız eden bir konu olmamış. Türk Lirası geçtiğimiz Salı günü, kısmen ülkede yaşanan siyasi kriz nedeniyle rekor bir düşüş yaşadı. AFP’nin bildirdiğine göre, Lira – Euro paritesi 3.1061 seviyesine, Lira – Dolar paritesi de 2.2909 seviyesine düştü. Ancak her iki yatırımcı grup da, bu düşüşün kendilerini rahatsız etmediğini belirtiyor.
Roland’ı n ilgisini Türk piyasasına satış yapan şirketlerden çok, merkezi Türkiye’de olan şirketler çekiyor. Ayrıca Türk Lirasının zayıf olmasının daha fazla getiri anlamına geldiğini söylüyor. “Beklediğimiz getiri, gördüğümüz değer düşüşünden o kadar fazla ki, bu durumun bizi etkilemesine izin vermiyoruz. Biz bu işe kısa yoldan zengin olmak için değil, uzun vadeli olarak bakıyoruz” diyor.
Kaynak: INFORMILO