Ortaklık yapmaya karar veren girişimcilerin karşı karşıya kalabilecekleri pek çok tuzak vardır. Bunları önceden görerek gerekli önlemleri alırsanız, işlerin ters gitmesi halinde ortaklıktan kurtulmanız çok daha kolay olur.
Kohlberg Kravis Roberts gibi elektrik santralı finasörlerinden, Baskin-Robins gibi perakendecilere, Hewlett Packard gibi IT sektörünün öncülerine kadar, herkes için girişimcilik başarısının en önemli unsuru iş ortaklığı olmuştur. İş ortaklığının en basit nedenleri, becerilerin birbirini tamamlaması, donanım veya masrafların paylaşılması, veya nakit sermaye sahibi biriyle entelektüel birikimi olan bir kişinin birlikte sinerji yaratarak yapacağı girişimden iki tarafın da karlı çıkacağı düşüncesidir.
Bir iş kurmak için ortaklık oluşturmak, teorik açıdan harika bir yoldur. Ancak benim deneyimlerime göre, tipik bir yatırımcı için bir işi organize etmenin en uygun yolu bu değildir.
Ortaklıkların çoğunda yaşanan en büyük zorluk, bunların tıpkı bir evliliğe benzemesidir. Ama istatistiklere bakacak olursanız, evliliklerin yarısının ayakta kalamadığını görürsünüz.
Bir evliliği ayakta tutabilmek için, ego, para, stres, aylık genel giderler ve günlük harcamalar gibi ortaklığın birçok değişken unsuruyla baş edebilmek gerekir. Bunlara bir de yönetmek zorunda olduğunuz birkaç çalışan da ekleyecek olursanız, bir iş ortaklığının başarılı olabilmesi için nasıl bir çaba gerektiği hakkında fikir sahibi olabilirsiniz.
Eğer biriyle ortaklık yapmak gibi bir düşünceniz varsa, aşağıdaki listeyi göz önünde bulundurun ve kendinizi olası tehlikelere karşı koruyun:
1. Masrafları bölüşmek yerine sermayeyi bölüşmek: Paranız, olanaklarınız, bilginiz veya mülkünüz gibi size ait bir sermayeyi paylaştığınızda, girişim imkanınızı otomatik olarak başkasına hediye etmiş olursunuz. İdeal bir dünyada, ortaklık yapacağınız kişi çok dürüsttür ve kendisine bağışladığınız bu armağanı alıp dilediği gibi harcamayı aklına bile getirmeyecektir. Ancak, gerçek dünya o kadar mükemmel değildir. O yüzden dikkatli olmalı ve masrafların ortak olarak paylaşılmasını öngören bir anlaşma yapmalısınız. Böylece, işler yolunda gitmezse, yolları ayırmak daha kolay olur.
2. Eleman alamadığınız için birini ortak olarak almak: Bu daha en başında ortaklığı öldürecek bir hatadır. Sahne hep aynıdır: Bob’un bir iş fikri vardır ve Fred de iş becerisine sahiptir. Ancak Bob’un Fred’i çalışan olarak işe alma imkanı yoktur. O yüzden görevleri, masrafları ve karı paylaşmaya karar verirler. Ve sonuçta, Bob ve Fred birbirlerine karşı çalışmaya başlar ve Bob, ortaklık sözleşmesi gereği Fred’in (finansal veya diğer türdeki) tüm yükümlülüklerinden sorumlu hale gelir. Eğer bir iş fikriniz varsa ve bu işi yapabilmek için gerekli beceriye bir başkası sahipse, o kişiyi işe alın veya kendisiyle bağımsız bir iş sözleşmesi yapmaya çalışın. Elinizdeki imkanları boş yere başkasına hediye etmeyin.
3. Yazılı ve imzalı bir ortaklık sözleşmesi yapmamak: Ortaklığın gereği olarak, her türlü ayrıntı ve sorumluluklar net olarak belirlenerek yazıya dökülmeli ve tüm taraflarca kabul edilip imza altına alınmalıdır. Bunu yapmanın en doğru şekli, tüm tarafların onaylayacağı, işinin uzmanı bir avukata hukuki bir sözleşme hazırlatmaktır. Seçeceğiniz avukatın özellikle ortaklık sözleşmeleri konusunda deneyimli olmasına dikkat edin ve kartvizitini mutlaka el altında bulundurun. İşler yolunda gitmediğinde, bu kişiye her zaman ihtiyacınız olabilir.
4. Sınırlı sorumlu ortaklığı düşünmemek: Bir ortaklık sözleşmesinin yürümemesindeki ana neden, ortakların birbirlerine karşı üstlendikleri yükümlülüklerdir. Bunun çözümü, sınırlı sorumlu ortaklık, yani limited şirket kurmaktır. Bu tür ortaklıkta, adi ortaklıkta olduğu gibi, ortağınızın davranış ve yükümlülüklerinden sorumlu olmazsınız. Tabii bu sözleşmeyi de ortaklık sözleşmeleri konusunda deneyimli bir avukatın düzenlemesi önemlidir.
5. Ortaklığı sonlandırma veya ayrılma konusunda bir stratejinizin olmaması: Önemli kişilerin evlilikleri bir evlilik sözleşmesi ile başlar. Evlilik sözleşmesi, ticari hayattaki ortaklığı sonlandırma sözleşmesine benzer. Yapacağınız herhangi bir ortaklık sözleşmesinde, sizin veya ortağınızın ortaklıktan ayrılmak veya karşı tarafın hissesini satın almak istemesi durumunda uygulanacak stratejinin koşullarını belirleyen maddelerin yer almasına dikkat edin.
6. Ortaklık bozulsa da, dostluğun devam edeceğini düşünmek: Yine evlilik konusunu örnek alırsak, sizce eski eşlerden kaç tanesi gerçek dost olarak kalabiliyor? Herhalde çok azıdır. O yüzden, ortaklık bitse de yine dost olarak kalabileceğinizi düşünerek, dostunuzla ortaklık yapmayın. Bir dostunuzla ortaklık yapma fikri çok hoş görünebilir. Ama unutmayın ki iş hayatında önce iş sonra dostluk gelir. Bu yüzden de ortaklık bitince, dostluk da sona erer.
7. 50/50 ortaklık kurmak: Ortaklıklar da dahil, her işin bir patronu olması gerekir. Bir ortaklık kurmayı düşünüyorsanız, ortaklığı 40/60 veya 30/70 gibi bir oranda kurmaya çalışın. Böylece hem sizin, hem de işinizin, sorumluluğu ve genel yönetimi üstlenmiş olan bir muhatabı olur. Ayrıca, hisse devri veya ortaklıktan ayrılma stratejinizin net ve kendi çıkarlarınız doğrultusunda olmasına dikkat edin. Alacağınız bu önlem, size yarar sağlayacağı gibi, süreç içerisinde oluşabilecek problemleri de engelleyecektir.
Son olarak size, daha önce sözünü ettiğim firmalardan biri olan Baskin- Robbins’in ortaklık konusuna getirdiği çözümü örnek vermek istiyorum:
Burton Baskin ve Irvine Robbins, dondurmacılık sektöründe ortaklık yapmayı düşünürlerken, Robbins’in babası bu fikre karşı çıkmıştı. Zira, ortakların her birinin sırf ortaklık bozulmasın diye yapacağı fedakarlıkların, ürünün potansiyelini öldürebileceğini düşünüyordu. Böylece Baskin ve Robbins ayrı ayrı kendi işlerini kurup iki yıl boyunca işlettikten sonra, Robbins’in 5 dükkanıyla Baskin’in 3 mağazasını birleştirerek, ortaklığın adını da yazı tura atarak belirlediler. Bu ortaklığın yürümesinin başlıca nedeni, ortaklardan her birinin önce kendi işlerini başarıyla kurup işletmeleri ve daha sonra ortaklığa gitmeleri olmuştur.
Bu ortaklık formülü, bence başarısı kanıtlanmış bir çözümdür. Ve bu formül, perakendecilik başarısının öncüleri için işe yaramışsa, sizin işinize de yarayabilir.
Kaynak: entrepreneur.com
Kohlberg Kravis Roberts gibi elektrik santralı finasörlerinden, Baskin-Robins gibi perakendecilere, Hewlett Packard gibi IT sektörünün öncülerine kadar, herkes için girişimcilik başarısının en önemli unsuru iş ortaklığı olmuştur. İş ortaklığının en basit nedenleri, becerilerin birbirini tamamlaması, donanım veya masrafların paylaşılması, veya nakit sermaye sahibi biriyle entelektüel birikimi olan bir kişinin birlikte sinerji yaratarak yapacağı girişimden iki tarafın da karlı çıkacağı düşüncesidir.
Bir iş kurmak için ortaklık oluşturmak, teorik açıdan harika bir yoldur. Ancak benim deneyimlerime göre, tipik bir yatırımcı için bir işi organize etmenin en uygun yolu bu değildir.
Ortaklıkların çoğunda yaşanan en büyük zorluk, bunların tıpkı bir evliliğe benzemesidir. Ama istatistiklere bakacak olursanız, evliliklerin yarısının ayakta kalamadığını görürsünüz.
Bir evliliği ayakta tutabilmek için, ego, para, stres, aylık genel giderler ve günlük harcamalar gibi ortaklığın birçok değişken unsuruyla baş edebilmek gerekir. Bunlara bir de yönetmek zorunda olduğunuz birkaç çalışan da ekleyecek olursanız, bir iş ortaklığının başarılı olabilmesi için nasıl bir çaba gerektiği hakkında fikir sahibi olabilirsiniz.
Eğer biriyle ortaklık yapmak gibi bir düşünceniz varsa, aşağıdaki listeyi göz önünde bulundurun ve kendinizi olası tehlikelere karşı koruyun:
1. Masrafları bölüşmek yerine sermayeyi bölüşmek: Paranız, olanaklarınız, bilginiz veya mülkünüz gibi size ait bir sermayeyi paylaştığınızda, girişim imkanınızı otomatik olarak başkasına hediye etmiş olursunuz. İdeal bir dünyada, ortaklık yapacağınız kişi çok dürüsttür ve kendisine bağışladığınız bu armağanı alıp dilediği gibi harcamayı aklına bile getirmeyecektir. Ancak, gerçek dünya o kadar mükemmel değildir. O yüzden dikkatli olmalı ve masrafların ortak olarak paylaşılmasını öngören bir anlaşma yapmalısınız. Böylece, işler yolunda gitmezse, yolları ayırmak daha kolay olur.
2. Eleman alamadığınız için birini ortak olarak almak: Bu daha en başında ortaklığı öldürecek bir hatadır. Sahne hep aynıdır: Bob’un bir iş fikri vardır ve Fred de iş becerisine sahiptir. Ancak Bob’un Fred’i çalışan olarak işe alma imkanı yoktur. O yüzden görevleri, masrafları ve karı paylaşmaya karar verirler. Ve sonuçta, Bob ve Fred birbirlerine karşı çalışmaya başlar ve Bob, ortaklık sözleşmesi gereği Fred’in (finansal veya diğer türdeki) tüm yükümlülüklerinden sorumlu hale gelir. Eğer bir iş fikriniz varsa ve bu işi yapabilmek için gerekli beceriye bir başkası sahipse, o kişiyi işe alın veya kendisiyle bağımsız bir iş sözleşmesi yapmaya çalışın. Elinizdeki imkanları boş yere başkasına hediye etmeyin.
3. Yazılı ve imzalı bir ortaklık sözleşmesi yapmamak: Ortaklığın gereği olarak, her türlü ayrıntı ve sorumluluklar net olarak belirlenerek yazıya dökülmeli ve tüm taraflarca kabul edilip imza altına alınmalıdır. Bunu yapmanın en doğru şekli, tüm tarafların onaylayacağı, işinin uzmanı bir avukata hukuki bir sözleşme hazırlatmaktır. Seçeceğiniz avukatın özellikle ortaklık sözleşmeleri konusunda deneyimli olmasına dikkat edin ve kartvizitini mutlaka el altında bulundurun. İşler yolunda gitmediğinde, bu kişiye her zaman ihtiyacınız olabilir.
4. Sınırlı sorumlu ortaklığı düşünmemek: Bir ortaklık sözleşmesinin yürümemesindeki ana neden, ortakların birbirlerine karşı üstlendikleri yükümlülüklerdir. Bunun çözümü, sınırlı sorumlu ortaklık, yani limited şirket kurmaktır. Bu tür ortaklıkta, adi ortaklıkta olduğu gibi, ortağınızın davranış ve yükümlülüklerinden sorumlu olmazsınız. Tabii bu sözleşmeyi de ortaklık sözleşmeleri konusunda deneyimli bir avukatın düzenlemesi önemlidir.
5. Ortaklığı sonlandırma veya ayrılma konusunda bir stratejinizin olmaması: Önemli kişilerin evlilikleri bir evlilik sözleşmesi ile başlar. Evlilik sözleşmesi, ticari hayattaki ortaklığı sonlandırma sözleşmesine benzer. Yapacağınız herhangi bir ortaklık sözleşmesinde, sizin veya ortağınızın ortaklıktan ayrılmak veya karşı tarafın hissesini satın almak istemesi durumunda uygulanacak stratejinin koşullarını belirleyen maddelerin yer almasına dikkat edin.
6. Ortaklık bozulsa da, dostluğun devam edeceğini düşünmek: Yine evlilik konusunu örnek alırsak, sizce eski eşlerden kaç tanesi gerçek dost olarak kalabiliyor? Herhalde çok azıdır. O yüzden, ortaklık bitse de yine dost olarak kalabileceğinizi düşünerek, dostunuzla ortaklık yapmayın. Bir dostunuzla ortaklık yapma fikri çok hoş görünebilir. Ama unutmayın ki iş hayatında önce iş sonra dostluk gelir. Bu yüzden de ortaklık bitince, dostluk da sona erer.
7. 50/50 ortaklık kurmak: Ortaklıklar da dahil, her işin bir patronu olması gerekir. Bir ortaklık kurmayı düşünüyorsanız, ortaklığı 40/60 veya 30/70 gibi bir oranda kurmaya çalışın. Böylece hem sizin, hem de işinizin, sorumluluğu ve genel yönetimi üstlenmiş olan bir muhatabı olur. Ayrıca, hisse devri veya ortaklıktan ayrılma stratejinizin net ve kendi çıkarlarınız doğrultusunda olmasına dikkat edin. Alacağınız bu önlem, size yarar sağlayacağı gibi, süreç içerisinde oluşabilecek problemleri de engelleyecektir.
Son olarak size, daha önce sözünü ettiğim firmalardan biri olan Baskin- Robbins’in ortaklık konusuna getirdiği çözümü örnek vermek istiyorum:
Burton Baskin ve Irvine Robbins, dondurmacılık sektöründe ortaklık yapmayı düşünürlerken, Robbins’in babası bu fikre karşı çıkmıştı. Zira, ortakların her birinin sırf ortaklık bozulmasın diye yapacağı fedakarlıkların, ürünün potansiyelini öldürebileceğini düşünüyordu. Böylece Baskin ve Robbins ayrı ayrı kendi işlerini kurup iki yıl boyunca işlettikten sonra, Robbins’in 5 dükkanıyla Baskin’in 3 mağazasını birleştirerek, ortaklığın adını da yazı tura atarak belirlediler. Bu ortaklığın yürümesinin başlıca nedeni, ortaklardan her birinin önce kendi işlerini başarıyla kurup işletmeleri ve daha sonra ortaklığa gitmeleri olmuştur.
Bu ortaklık formülü, bence başarısı kanıtlanmış bir çözümdür. Ve bu formül, perakendecilik başarısının öncüleri için işe yaramışsa, sizin işinize de yarayabilir.
Kaynak: entrepreneur.com