Son yaşadığımız durgunluk döneminin ardından ekonominin tekrar kıpırdanmaya başlaması, birçok şeyin değişeceği hakkında güçlü bir göstergeydi ve bu gözden kaçırılamayacak bir şeydi. Ama iş hayatındaki bizler, genellikle çok zayıf sinyallerle ya da fazla dikkat çekmeyen yavaş değişimlerle karşı karşıya kalırız. Örneğin, kültürel alanda yaşanan değişim, sosyalleşme ihtiyacının giderek artmasıyla Facebook ve daha yüzlerce iletişim platformunun ortaya çıkmasına, teknoloji alanındaki değişimler de dünya üzerinde mobil cihaz satışlarının patlamasına neden olmuştu. Hiçbir şirket, piyasadaki değişimlerin kolayca fark edilemeyecek kadar yavaş olduğu dönemde Myspace veya RIM (Blackberry) in yaşadığı duruma düşmek istemez. Zayıf sinyalleri erkenden fark etmek ve planlarınızı bunlara göre oluşturmak, işiniz için kritik bir önem taşır. Aynı zamanda da dikkat ve beceri ister.
Burada önemli olan nereye bakacağınız ve nasıl bir tutum alacağınızdır. Bu konuda, Loc de Brabandere ve Alan Iny,’nin yazdıkları “Thinking in New Boxes (Yeni bakış açılarıyla düşünmek) adlı kitapta çok yararlı tavsiyeler gördüm. Kitabın asıl konusu işte yaratıcılık olsa da, aşağıda zayıf sinyaller olarak işaret edilen maddeleri, bakış açınızı değiştirme – ya da yeni bir bakış açısını benimseme çabalarınızda göz ardı etmemeniz gerektiğine inanıyorum.
- Fiyat önermelerinin değişmesi. Örneğin, eğer pazarladığınız ürünü belirlediğiniz fiyattan satmanız zorlaşıyorsa, ya da başkaları sizin sunduğunuz abonelik hizmetini ücretsiz veriyorsa, yeni bir bakış açısıyla düşünmenizin zamanı gelmiş olabilir. Bir başka örnek, ürününüzün yerini alabilecek farklı ürünlerin ortaya çıkmasıdır - sert kapaklı kitapların yerini alan ve çok daha ucuza satılan eKitaplar gibi.
- Henüz kazanılmamış müşteriler ya da karşılanmamış müşteri ihtiyaçları. Diyelim ki bir tüketici ürünleri mağazanız var ve piyasaya çıkan yeni iPad için henüz çekici kılıflar bulunmuyor. Ya da müşterilerin Amazon’dan satın aldıkları ürünleri bir günde teslim alabildiğini fark ediyorsunuz. Oysa sizin mağazanızın eve teslim uygulaması yok.
- Yeni rakiplerin ya da üreticilerin piyasaya girmesi. Siz birçok başarılı bilgisayar oyunu satıyorsunuz, ama akıllı telefonlar için giderek daha fazla oyun üretildiğini görüyorsunuz. Ya da yüksek kaliteli ürünlerinizin fiyatı, başka ülkelerde üretilmiş ucuz benzerleri tarafından kırılıyor.
- Çığır açan yeni teknolojilerin ortaya çıkması. Siz geleneksel dijital kol saatleri satarken, Apple ve diğerleri akıllı telefonlarla senkronize olabilen ileri teknoloji ürünü saatler sunuyor. Ya da siz hala yerel gazete aracılığıyla indirim kuponu dağıtırken, piyasaya yeni giren rakipleriniz bu kuponları mağaza kartına ya da akıllı telefonlara yüklüyor.
- Şirketinizin performans ölçümlerinde değişiklikler belirmesi. Örneğin, en önemli ürünlerinizden birinin çeyrek dönem satışlarında azalma. Ya da belli bir ürün kategorisinin tamamında stok miktarının yükselmesi. Tek bir ölçümde meydana gelen değişim önemli olmayabilir. Ama bunun zayıf bir sinyal olup olmadığını belirlemek için, birinin tüm ürün kategorilerini dikkatle kontrol etmesi gerekir.
- Henüz el atılmamış işler ve diğer potansiyel fırsatlar. Bazen bir ihtiyacın henüz karşılanmamış olduğunu fark eder ve bunu yeni bir iş fırsatı olabileceğini düşünürsünüz. Örneğin yeni ulaşım alternatifleri gibi. ,Taksi ve otobüs şirketleri genellikle halkın yeni yerleşim alanlarını ya da yeni tatil bölgelerini tercih etmeye başlamasından doğan ulaşım ihtiyacını görmekte yavaş davranırlar.
- Yeni düzenlemelerin yarattığı etkiler. Büyük değişiklikleri herkes fark eder. Ama zayıf ya da ikincil etkiler genellikle gözden kaçar. Mali uygulamalarla ilgili yeni yasal düzenlemeleri, çevre uygulamalarındaki değişiklikleri, ya da başka ülkelerde meydana gelen sosyal değişimlerin getirdiği beklenmedik gelişmeleri dikkatle takip edin. Bunları ilk fark eden kazançlı çıkar.
- Erken uyarılar, kaygılar ve/veya önseziler. Zayıf sinyaller bazen çok daha belirsiz olabilir. Belki de asistanınızla görüşürken, size telefonunuzun son zamanlarda daha az çaldığını söyler. Ya da en iyi elemanlarınızdan bazılarının sıkılmaya başladığını fark edersiniz. Bu tür ipuçları ve gözlemler önemli bir değişimin kapıda olduğuna işaret eden belirtilerdir.
Aşağıda yer alan beş basamaklı yaklaşım, yeni bakış açılarını kolayca benimsemenize yardımcı olacaktır:
- Bildiğinizi düşündüğünüz her şeyi kuşkuyla karşılamak
- Neler olup bittiğini tam olarak anlayabilmek için tüm olasılıkları incelemek
- Yeni bakış açıları, yeni kavramlar ve hipotezler yaratmak için farklı düşünebilmek
- Test edip doğrulayarak, sonuçta en etkili birkaç değişim üzerinde karar vermek.
- Ayakta kalmayı başarabilmek için, piyasa koşullarını ve gelişmeleri sürekli izlemek.
Yeni girişimciler, ister zayıf, isterse de güçlü olsun, gördükleri her çeşit yeni fırsata yatırım yapmaya heveslidir. Ama ilk yaratıcı deneyimden sonra bu hevesini canlı tutabilen, gerekli atılımları gerçekleştiren ve başlangıçta ulaştığı bu zaferden başı dönmeyen girişimcilerin sayısı gerçekten çok azdır.
Her şeyin büyük bir hızla geliştiği bu çağda, her gün ortaya çıkan en zayıf sinyalleri bile değerlendiremiyorsanız, birçok fırsatı kaçırıyor ve geride kalıyorsunuz demektir. Pekiyi sizin şu aralar benimsediğiniz yeni bakış açıları var mı?
Marty Zwilling